Dijital dünyada karşımıza çıkan birçok web sitesi ve uygulama, kullanıcıları manipüle etmek ve istedikleri davranışı yapmalarını sağlamak için çeşitli taktikler kullanıyor. Bu taktikler genellikle kullanıcıların farkında olmadan karar vermelerini etkileyen, aldatıcı yöntemlerle tasarlanmıştır.
Bu tür manipülatif tasarım tekniklerine "dark patterns" denir. Dark patterns, kullanıcıları yanıltmak, baskı altına almak ve zor durumda bırakmak amacıyla kullanılan psikolojik tuzakları ifade eder. Yani, kullanıcıların istemedikleri şeylere yönlendirilmesi ve istemedikleri kararlar almaları sağlanır.
Örneğin, bir alışveriş sitesinde ürünü sepete ekleyip satın alma işlemine devam etmek istediğinizde karşınıza çıkan ekstra ürünler, zorunlu abonelik onayları veya karışık iptal prosedürleri gibi tuzaklar dark patterns örneklerine girebilir. Bu tür yöntemler, kullanıcıların aldanmasını ve istemedikleri hizmetlere ya da ödemelere razı olmalarını sağlar.
Dark patterns aynı zamanda gizli ücretler, yanıltıcı renk kullanımları, karmaşık abonelik koşulları gibi tuzakları da içerir. Kullanıcıların dikkatsizce tıklamalarına ve hatalı seçimler yapmalarına yol açabilir.
Bu nedenle, kullanıcıların dijital ortamda daha bilinçli hareket etmeleri, dark patterns taktiklerini tanımaları ve bu tuzaklardan kaçınmaları önemlidir. Kullanıcıların haklarını korumak ve tasarımın hileli biçimleriyle mücadele etmek için bilinçli ve dikkatli olmaları gerekmektedir.